ارزیابی تطبیقی شاخص‌های توسعه پایدار در قلمروهای کوهستانی و غیرکوهستانی (مطالعه موردی: استان اصفهان)

نوع مقاله : پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دکترh، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان ، اصفهان، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه پیام نور، اصفهان، ایران

3 کارشناس، گروه معماری، دانشکده فنی حرفه ای ، دانشگاه دکتر شریعتی، تهران، ایران

4 کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه پیام نور، اصفهان، ایران

10.22034/ermr.2025.63690

چکیده

نابرابری در توسعه مناطق مختلف جغرافیایی از جمله مسائل عمده پیش روی برنامه‌ریزان منطقه‌ای و ناحیه ای است. از اینرو یکی از شاخصه های متداول در برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سطح بندی نواحی مختلف جغرافیایی براساس برخورداری از نماگرهای توسعه پایدار است. در پژوهش حاضر تلاش شده که با استفاده از تکنیک‌ تحلیل عاملی به بررسی نماگرهای توسعه پایدار در شهرستان‌های قلمرو کوهستانی و غیرکوهستانی استان اصفهان پرداخته شود. رویکرد پژوهش از نوع کمی- تحلیلی و شاخص‌های بررسی شده 53 مورد بوده است. نتیجة حاصل از به کارگیری تحلیل عاملی تقلیل 53 شاخص پژوهش به 6 عامل نهایی بوده است. با توجه به امتیازهای استخراج شده به محاسبه شاخص ترکیبی هر شهرستان اقدام شده است. با توجه به شاخص ترکیبی هریک از شهرستان‌ها به رتبه‌بندی شهرستان‌های استان اصفهان در چهار سطح مبادرت شده است. یافته های پژوهش نشان می‌دهد شهرستان‌های اصفهان، کاشان و فلاورجان در سطح بسیار برخوردار؛ شهرستان‌های شاهین شهر و میمه، اردستان، شهرضا، خمینی شهر، سمیرم، نجف آباد، لنجان، فریدن، مبارکه، آران و بیدگل، فریدونشهر و چادگان در سطح برخوردار؛ شهرستان‌های گلپایگان، تیران و کرون و خوانسار در سطح تاحدودی برخوردار و در نهایت شهرستان‌های نطنز، دهاقان، برخوار، نایین، خور و بیابانک در سطح محروم قرار دارند. همچنین در این پژوهش تقسیم بندی بین شهرستان های قلمرو کوهستانی و غیر کوهستانی از لحاظ برخورداری از شاخص های توسعه پایدار انجام گرفت که یافته ها نشان داد، شهرستان های قلمرو کوهستانی استان اصفهان از جمله فریدن، فریدون شهر، سمیرم و چادگان در سطح برخوردار؛ شهرستان های تیران و کرون، خوانسار و گلپایگان در سطح تاحدودی برخوردار و شهرستان دهاقان در سطح محروم قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Comparative evaluation of sustainable development indicators in mountainous and non-mountainous areas (Case study: Isfahan Province)

نویسندگان [English]

  • Faryad Parhiz 1
  • Zohreh Gholinezhad 2
  • Zahra Parhiz 3
  • Masuod Asadi avargani 4
1 PhD Geography & Urban Planning, Faculty of Geographical Sciences and Planning, University of Isfahan, Isfahan, Iran
2 Master's student of Geography and Urban Planning, Department of Geomorphology, Faculty of Humanities, University of Payame Noor, Isfahan, Iran
3 Bachelor's degree, Faculty of Technical and professional, University of Doctor Shariati , Tehran, Iran
4 Master's degree of Geography and Urban Planning, Department of Geomorphology, University of Payame Noor, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Inequality in the development of different geographical areas is one of the major issues facing regional and district planners. Therefore, one of the common indicators in regional planning is the leveling of different geographical areas based on having sustainable development indicators. In the current research, an attempt has been made to investigate sustainable development indicators in mountainous and non-mountainous cities of Isfahan province by using factor analysis technique. The approach of the research was of quantitative-analytical type and the examined indicators were 53 cases. The result of using factor analysis was to reduce 53 research indicators to 6 final factors. According to the extracted points, the composite index of each city has been calculated. According to the composite index of each of the cities, the ranking of the cities of Isfahan province has been done in four levels. The findings of the research show that the cities of Isfahan, Kashan and Flowerjan have a very good level; The cities of Shahin Shahr and Mimeh, Ardestan, Shahreza, Khomeini Shahr, Semiram, Najaf Abad, Lanjan, Feridan, Mubarakeh, Aran and Bidgol, Feridunshahr and Chadegan are at a high level; The cities of Golpaygan, Tiran, Koron, and Khwansar are at a somewhat privileged level, and finally, the cities of Natanz, Dahaghan, Barkhar, Nain, Khor, and Biyabank are at the deprived level. Also, in this research, a division was made between mountainous and non-mountainous cities in terms of having sustainable development indicators, and the findings showed that the mountainous cities of Isfahan province, including Feridan, Feridunshahr, Semiram and Chadegan, are at the level of The cities of Tiran and Karon, Khwansar and Golpayegan are at a somewhat privileged level, and Dahaghan is at a deprived level.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustainable development indicators
  • factor analysis
  • mountainous and non-mountainous territory
  • Isfahan province