بررسی کارایی شاخص‌های پوشش گیاهی در تحلیل خشکسالی با استفاده از تکنیک سنجش از دور (منطقه موردی: استان کردستان)

نوع مقاله : پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، گروه آب‌وهواشناسی محیطی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

2 دکترا اقلیم‏ شناسی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

10.22034/ermr.2025.63417

چکیده

خشکسالی یکی از پدیده‌های طبیعی است که می‌تواند اثرات مخربی بر پوشش گیاهی و فعالیت‌های کشاورزی داشته باشد. در این پژوهش، به بررسی تاثیر خشکسالی بر پوشش گیاهی در استان کردستان طی سال‌های 2000 تا 2022 با استفاده از شاخص‌های سنجش از دور NDVI، EVI و VCI پرداخته شده است. داده‌های مربوط به پوشش گیاهی از تصاویر سنجندة MODIS استخراج و در سامانه گوگل ارث انجین تحلیل شد. نتایج نشان می‌دهد که در طول دوره مورد مطالعه، تغییرات قابل توجهی در توزیع طبقات پوشش گیاهی (متراکم، متوسط، ضعیف و بدون پوشش) رخ داده است. در سال 2020، بیشترین مساحت تحت پوشش کلاس پوشش گیاهی متراکم (45.43%) و کمترین مساحت تحت پوشش پوشش گیاهی ضعیف (0.2%) مشاهده شده است. در مقابل، در سال 2004، کمترین مساحت تحت پوشش پوشش گیاهی متراکم (3.25%) و بیشترین مساحت تحت پوشش پوشش گیاهی ضعیف (19.19%) بوده است. همچنین، از نظر خشکسالی، در طول دوره مورد بررسی، خشکسالی با شدت‌های مختلف رخ داده است. سال‌های 2020 و 2012 با کمترین میزان خشکسالی (به ترتیب 95.43% و 67.75% مساحت بدون خشکسالی) و سال‌های 2004 و 2022 با بیشترین میزان خشکسالی (به ترتیب 18.09% و 47.60% مساحت بدون خشکسالی) مواجه بوده‌اند. همبستگی معنی‌داری بین پوشش گیاهی متراکم و کاهش شدت خشکسالی مشاهده شده است. به طوری که، سال‌هایی که بیشترین مساحت پوشش گیاهی متراکم را داشته‌اند (مانند سال 2020)، کمترین میزان خشکسالی را نیز تجربه کرده‌اند و در سال‌هایی که مساحت پوشش گیاهی ضعیف افزایش یافته است (مانند 2004)، شاهد افزایش شدت خشکسالی نیز بوده‌ایم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Assessing the Performance of Vegetation Indices in Drought Analysis Using Remote Sensing Techniques (Case Study: Kurdistan Province)

نویسندگان [English]

  • Ehsan Soureh 1
  • Farshad Safarpour 2
1 MSc., Department of Environmental Meteorology, Faculty of Natural Resources, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
2 PhD. in Climatology, Department of Natural Geography, Faculty of Geographical Sciences and Planning, University of Isfahan, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Drought is a natural phenomenon that can have detrimental effects on vegetation cover and agricultural activities. This study investigates the impact of drought on vegetation cover in Kurdistan Province, Iran, from 2000 to 2022, employing the remote sensing indices NDVI, EVI, and VCI. Vegetation cover data was extracted from MODIS satellite imagery and analyzed using the Google Earth Engine platform. The findings reveal significant changes in the distribution of vegetation cover classes (dense, moderate, weak, and no cover) over the study period. In 2020, the largest area was covered by the dense vegetation class (45.43%), while the smallest area was covered by weak vegetation cover (0.2%). In contrast, in 2004, the smallest area was covered by dense vegetation cover (3.25%), and the largest area was covered by weak vegetation cover (19.19%). In terms of drought, the study period experienced droughts of varying intensities. The years 2020 and 2012 had the least drought (with 95.43% and 67.75% of the area without drought, respectively), while the years 2004 and 2022 had the most drought (with 18.09% and 47.60% of the area without drought, respectively). A significant correlation was observed between dense vegetation cover and decreased drought severity. Years with the largest dense vegetation cover area (such as 2020) experienced the least drought, while years with an increase in weak vegetation cover area (such as 2004) witnessed an increase in drought severity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drought
  • Vegetation Cover
  • Remote Sensing
  • Kurdistan